آیین پایانی پانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران (سینما حقیقت) از ساعت حدود ۱۹ عصر پنجشنبه ۲۵ آذرماه در تالار وحدت و با اجرای محمد سلوکی و همچنین حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد.
در این مراسم محمد حمیدی‌مقدم – دبیر جشنواره – با بیان اینکه «اگر نام شهید سید مرتضی آوینی روشنایی بخش جشنواره سینما حقیقت است، دلیلش پایمردی‌ها و حقیقت‌طلبی‌هاست» گفت: بر این باوریم که نوبت درخشیدن سینمای مستند فرا رسیده است، به همین دلیل با کرونا، از میدان به در نرفتیم و در حالی که بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و رویدادهای هنری به دلیل همه‌گیری کرونا، تاخیر و تعویق و تعطیلی را تجربه کردند، سینمای مستند در تمام صحنه‌ها حاضر و ناظر بود.
او با تاکید بر اینکه طراحی شیوه نمایش آنلاین و پیشگامی در تبدیل تهدید کرونا به فرصت ادامه داد: مرور کردن مسیر جشنواره سینما حقیقت در دوران نوین خود، می‌تواند راهگشا و نشان دهنده گام‌هایی باشد که در آینده باید برداریم. با بهره‌گیری از همه تجربه‌های پیشین، پوست‌اندازی جریان اصلی سینما حقیقت آغاز شده است. گام‌هایی که در این جشنواره برای استانداردسازی برداشته شده، فرصت‌های برابر و شرایط مناسب‌تری را برای شرکت کنندگان فراهم کرده است. بهینه‌سازی ارایه خدمات به تماشاگران، احترام به مخاطب، بهره‌گیری بهتر از فضای جشنواره، بلیت‌فروشی و پرداخت سهم فروش به فیلمسازان برای نخستین بار و بسیاری از برنامه‌های مرتبط دیگر در شکل جدید جشنواره انجام شده است.
حمیدی‌مقدم با اشاره به برپایی برخط چهاردهمین دوره جشنواره سینما حقیقت گفت: جشنواره پانزدهم گام تازه‌ای برداشت و برای نخستین بار یک ضابطه مهم را با هدف اعتبار بخشیدن، به مقررات جشنواره افزود. شرط نخستین نمایش، نتیجه دو سال برنامه‌ریزی است و به مرور همگی با این پدیده همراه شدند. این یعنی هر فیلمی که قصد حضور در بخش مسابقه ملی سینما حقیقت را دارد، باید برای اولین نمایش خود در داخل کشور در جشنواره سینما حقیقت به نمایش درآید. به این ترتیب در واقع، سال تحویل مستندسازی با جشنواره سینما حقیقت آغاز می‌شود. گام بعدی هم تلاش برای رسیدن به این جایگاه است که فیلم‌های بخش بین‌الملل جشنواره، اولین نمایش آسیایی یا بین‌المللی خود را در جشنواره سینما حقیقت آغاز کنند. البته این اعتباربخشی به جشنواره باید پله پله طی شود و ما برای تحقق آن مصمم هستیم. این حرکت طی سه گام طراحی شده که گام اول امسال اجرا شد و گام های بعدی در آینده برداشته خواهند شد.
رییس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ادامه داد: وقتی از مستند حرف می زنیم، باید به تنگناهای مالی و دشواری‌های کار در شرایط کرونا هم اشاره کنیم؛ شرایط سخت دو سال گذشته مستند را نحیف‌تر کرد و کمبودها و کاستی‌ها، از تعداد تولیدات کاست و مستندسازان را ناگزیر کرد با دستان خالی و امکانات محدود به تولید بپردازند. این جاست که حمایت نهادهای فرهنگی در همه سطوح می تواند راهگشا باشد و ظرفیت های این سینما را تقویت کند.
حمیدی‌مقدم در بخشی دیگر با اشاره به اینکه «برای بیان حرف‌های ملی خود با دستور زبان بین المللی نیازمند مهارت و تجربه بیشتری هستیم تا بتوانیم فرهنگ ارزشمند مان را به شکلی برجسته در حوزه بین الملل بیان کنیم» گفت: در فرهنگ ما، همیشه سخت‌کوشی و صلابت و صبر تشویق می‌شود و یاس و ناامیدی پسندیده نیست. داشتن جسارت و ذکاوت واکاوی آسیب‌ها در سینمای مستند یک ارزش ستودنی است، ولی فیلمساز چشم و چراغ جامعه برای رسیدن به یک نقطه امیدبخش و رهیافت واقعی است. راهکار و پیشنهاد و توان جامعه را برای ایستادگی در برابر مشکلات تقویت می‌کند. سنگین شدن کفه ترازو به سمت تولید مستندهای اجتماعی یکی از دلایلی است که چنین فیلم هایی حضور خود را بیشتر به رخ می‌کشند. باید با تفکر راهبردی و جامع نگر، سرمایه‌گذاری در زمینه تولید گونه‌های دیگر مستند را تقویت کرد تا طیف متنوعی از گونه‌ها را به مخاطب ارایه کنیم و تصویر جامع‌تری از فرصت‌ها و ظرفیت‌های جامعه ارایه دهیم.
دبیر این دوره از جشنواره سینماحقیقت، با اشاره به جایزه سرباز وطن که با نگاه عمق بخشیدن به الگو مکتب شهید سردار حاج قاسم سلیمانی طراحی شده است، گفت: این جایزه فراتر از پرداختن به دلاوری‌های این شهید بزرگوار در عرصه مقاومت، به همه ستارگان درخشانی می‌پردازد که در این کهکشان فکری و فرهنگی می‌شود رصد کرد؛ مفاهیم ارزشمندی که جامعه ما و دنیای معاصر به آن نیازمند است.
در بخشی دیگر از این مراسم رئیس سازمان سینمایی هم تاکید کرد که عرضه و دیده شدن مستند نباید به جشنواره ختم شود.
محمد خزاعی به حضور زینب سلیمانی که میهمان ویژه مراسم اختتامیه بود اشاره کرد و از برنامه‌های کمک کننده سینما گفت که در بخش تولید، توزیع و نمایش به زودی اجرا خواهد شد.
او با اشاره به دیدارهایش با مستندسازان گفت: عرضه و دیده شدن سینمای مستند از دغدغه های ماست و امیدوارم برنامه جامعی برای اکران مستند داشته باشیم. اکران نباید به داخل و پلتفرم‌ها محدود شود، باید به عرضه بین‌المللی بیاندیشیم.
خزاعی همچنین اضافه کرد: تا زمانی که من در سازمان هستم، قانون حاکم است. در اتاق من به روی همه سینماگران با هر سلیقه باز است و شنونده حرف آنها هستم.
رئیس سازمان سینمایی ابراز امیدواری کرد که سال بعد، سال رونق تولید باشد و تاکید کرد: با وجود مشکلات تلاش خواهیم کرد رونق به سینمای ایران به ویژه سینمای مستند بازگردد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم از دیگر سخنران‌های این اختتامیه بود که تاکید کرد: وظیفه جامعه هنری دمیدن روح امید است.
محمدمهدی اسماعیلی با ادای احترام به حضرت فاطمه (س) گفت: در همه حوزه‌ها تلاش می‌کنیم، گام‌های بلندی برداریم. مسیر دولت بر بسط آزاداندیشی و رونق تولید است. در فضای سینمای مستند کارهای مهمی شده و واقعیت به تصویر کشیده شده است. امید، نیاز جامعه امروز است. جوانان ما بیش از هر دوره نیازمند امید هستند.
وی افزود: جامعه هنری مثل همیشه باید در کنار وطن باشد، ما در مرکز گسترش سینمای مستند باید از هنرمندان مستندساز تمام قد حمایت کنیم. متعهدیم به حمایت از مستندسازان و تلاش کنیم آنچه اتفاق افتاده را بازنمایی کنیم. آنچه دیدم برایم جالب بود و دوست دارم این تصاویر را هیات دولت ببیند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:همچنین از اینکه در دومین سالگرد شهادت سردار سلیمانی بخشی ویژه به یاد او طراحی شده است، ابراز خوشحالی کرد.
اسامی برگزیدگان جشنواره نیز در بخش‌های مختلف اعلام شد.
بخش بین‌الملل:
جایزه بهترین فیلم کوتاه بخش مسابقه بین‌الملل: فیلم «یک سال در تبعید» به کارگردانی مالاز اوستا از ترکیه
جایزه بهترین فیلم نیمه بلند بخش مسابقه بین‌الملل: فیلم «یک تصویر، دو برداشت» به کارگردانی ساناز سهرابی از کانادا
جایزه ویژه هیات داوران: با تقدیر از فیلم «سارا جان»، جازه اصلی برای فیلم «در جریان کلمات» به کارگردانی الیان استر بوتس از کشور هلند
جایزه بهترین فیلم بلند بخش مسابقه بین‌الملل: به‌طور مشترک به دو فیلم «بچه های اعجوبه» به کارگردانی احمد نکترکوپور محصول کشورهای فرانسه، آلمان و ترکیه
و فیلم «چهره‌پرداز» به کارگردانی جعفر نجفی از ایران
جایزه ویژه هیات داوران: با تقدیر از فیلم «آخرین بازمانده» هیل بیلی، جایزه اصلی برای «فیلم استخوان‌های شکسته» به کارگردانی علیرضا معماریانی از ایران
جایزه ناجی هنر: مستند «هیچ کس منتظرت نیست» به کارگردانی محسن اسلام‌زاده
ناجی هنر از سپیده علیزاده – مدیرعامل موسسه نور سپید هدایت- که در دو فیلم به فعالیت‌های او اشاره شده بود، تقدیر ویژه کرد.
جایزه شبکه مستند: مستند «تفنگ برادرم» به کارگردانی کامران جاهدی
بخش شهید اوینی:
تندیس برنزی شهید آوینی، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال: فیلم «تفنگ برادرم» کامران جاهدی
تندیس نقره‌ای شهید آوینی، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۵۰میلیون ریال: فیلم «روزهای ناتمام» مهدی قربان‌پور
تندیس طلایی و دیپلم افتخار و مبلغ ۳۰۰ میلیون ریال: فیلم «سرباز شماره صفر» محمد سلیمی‌راد
در این بخش دو جایزه ویژه دبیر به «آن مرد» به کارگردانی مهدی حجت‌پناه و مستند «راکال» به کارگردانی احمد ابراهیمی اهدا شد.
بخش مسابقه ملی:
جایزه بهترین صداگذار: صدابردار: مستند « بیبی جان»، میثم حسنلو و صدا گذار: بامداد افشار برای
بهترین موسیقی متن: مستند «تکیه دولت» مهدی محمود خانی – «ماجرای سال آخر» یونس اسکندری
جایزه بهترین تصویربرداری: «قلعه برقرار» فرشاد فداییان – فراز فداییان
جایزه بهترین پژوهش: «زندگی در آرشیو» برهان احمدی
جایزه بهترین نویسنده گفتار متن و گوینده متن: «دبستان پارسی» نویسنده گفتار متن: حسن نقاشی، گوینده: هادی اسفندیاری
جایزه بهترین تدوین: «احتضار» حجت طاهری – عبدالخالق طاهری
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه: «برگ» حمید جعفری
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند: «قلعه برقرار» فرشاد فداییان
جایزه ویژه هیات داوران: «خروج ممنوع» علی همراز – «آن شب» مینا قاسمی زواره
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند: «دبستان پارسی» حسن نقاشی
جایزه بهترین فیلم مستند: «قلعه برقرار» فرشاد فداییان – الهه نوبخت
جایزه سرباز وطن، یادبود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی: حسن وزیرزاده برای فیلم «آورتین»
جایزه ویژه دبیر در بخش مسابقه ملی: محمد صیاد سوژه فیلم «آقای صیاد را ول کنید!» و رضا محمدپور نوروز بلاغی برای فیلم «بوی مادر بوی دریا»
جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران: «بی‌بی‌جان» به تهیه‌کنندگی نرگس جودکی و ایمان پاکنهاد
